گیجی اصطلاحی است که برای توصیف طیفی از احساسات مانند احساس ضعف گیجی و منگی، ضعف یا بی ثباتی استفاده می شود. گیجی که این حس کاذب را ایجاد می کند که شما یا اطرافتان در حال چرخش یا حرکت هستید، سرگیجه نامیده می شود. گیجی یکی از شایعترین دلایلی است که بزرگسالان به پزشک مراجعه میکنند. سرگیجه های مکرر یا گیجی مداوم می تواند زندگی شما را به طور قابل توجهی تحت تاثیر قرار دهد. اما سرگیجه به ندرت نشانه یک وضعیت تهدید کننده زندگی است. در ادامه متن تمامی علت سرگیجه را برسی خواهیم کرد.
درمان سرگیجه به علت و علائم شما بستگی دارد. معمولاً مؤثر است، اما ممکن است مشکل عود کند.
علائم سرگیجه
افرادی که سرگیجه را تجربه می کنند ممکن است آن را به عنوان یکی از تعدادی از احساسات توصیف کنند، مانند:
- احساس کاذب حرکت یا چرخش(سرگیجه)
- سبکی سر یا احساس ضعف
- بی ثباتی یا از دست دادن تعادل
- احساس شناور بودن، گیجی و منگی یا سبکی سر
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟
به طور کلی، در صورت بروز هر گونه گیجی یا سرگیجه مکرر، ناگهانی، شدید یا طولانی مدت و بدون دلیل به پزشک مراجعه کنید.
اگر گیجی یا سرگیجه جدید و شدید همراه با هر یک از موارد زیر را تجربه کردید، مراقبت های پزشکی اورژانسی دریافت کنید:
- سردرد شدید و ناگهانی
- درد قفسه سینه
- دشواری در تنفس
- بی حسی یا فلج شدن دست ها و پاها
- غش کردن
- دو بینی
- ضربان قلب سریع یا نامنظم
- گیجی و نامفهوم شدن گفتار
- تلوتلو خوردن یا مشکل در راه رفتن
- استفراغ مداوم
- تشنج
- تغییر ناگهانی در شنوایی
- بی حسی یا ضعف صورت
علت های سرگیجه چیست؟
اگر به دنبال دلایل سرگیجه هستید، احتمالات زیادی باید بررسی شود از جمله اختلال گوش داخلی، بیماری حرکت و عوارض دارویی. گاهی اوقات به دلیل یک بیماری زمینه ای مانند گردش خون ضعیف، عفونت یا آسیب ایجاد می شود. مدت زمانی که گیجی طول می کشد و علائم دیگری که دارید نیز به تعیین دقیق علت کمک می کند.
مشکلات گوش داخلی که باعث سرگیجه می شود
حس تعادل شما به ورودی ترکیبی از بخش های مختلف سیستم حسی شما بستگی دارد. این موارد شامل موارد زیر می شود:
چشم ها: که به شما کمک می کنند تعیین کنید بدن شما در کجا قرار دارد و چگونه حرکت می کند
اعصاب حسی: که پیام هایی را در مورد حرکات و موقعیت های بدن به مغز شما ارسال می کنند
گوش داخلی: که دارای حسگرهایی است که به تشخیص جاذبه و حرکت رفت و برگشت کمک می کند
سرگیجه این حس کاذب است که اطراف شما در حال چرخش یا حرکت است. در اختلالات گوش داخلی مغز شما سیگنال هایی را از گوش داخلی دریافت می کند که با آنچه چشم ها و اعصاب حسی شما دریافت می کنند سازگار نیست. سرگیجه همان چیزی است که مغز شما برای مرتب کردن یا رفع سردرگمی به کار می برد.
سرگیجه وضعیتی حمله ای خوش خیم (BPPV)
این حالت باعث ایجاد حس شدید و کوتاه اما کاذب می شود که در حال چرخش یا حرکت هستید. این دوره ها با تغییر سریع در حرکت سر ایجاد میشوند، مانند زمانی که در رختخواب بر میگردید، دراز می کشید یا بلند می شوید. BPPV شایع ترین علت سرگیجه است.
عفونت های ویروسی
نوریت وستیبولار
یکی از علت سرگیجه عفونت یا التهاب عصب وستیبولار، به نام نوریت وستیبولار، می تواند باعث سرگیجه شدید، تهوع و استفراغ، بی حالی طولانی مدت شود.
لابیرنتیت
لابیرنتیت یا التهاب گوش داخلی می تواند سبب کم شنوایی ناگهانی همراه با سرگیجه، تهوع و استفراغ و عدم تعادل باشد.
بیماری منیر
بیماری منیر نیز یکی دیگر از علت سرگیجه است. این بیماری شامل تجمع بیش از حد مایع در گوش داخلی شما می شود. مشخصه آن دوره های ناگهانی سرگیجه است که تا چندین ساعت طول می کشد. همچنین ممکن است دچار کم شنوایی نوسانی، زنگ زدن در گوش و احساس گرفتگی گوش شوید.
میگرن وستیبولار
افرادی که میگرن را تجربه می کنند ممکن است حتی زمانی که سردرد شدید ندارند، دوره های گیجی یا انواع دیگر سرگیجه را تجربه کنند. چنین دورههای گیجی میتواند از چند دقیقه تا چند ساعت طول بکشد و ممکن است با سردرد و همچنین حساسیت به نور و صدا همراه باشد.
تومور آکوستیک
تومور آکوستیک یا تومور عصب وستیبولار نیز با مرور زمان می تواند سبب کم شنوایی، وزوز گوش، عدم تعادل و گیجی شود.
ضربه به سر
ضربه یا تروما به سر و گردن نیز می تواند سبب آسیب به عصب تعادل گوش و سیستم وستیبولار گوش داخلی شود. همزمان احتمال کم شنوایی نیز وجود دارد. علاوه بر آن ضربه به سر می تواند سبب آسیب به مخچه و ساقه مغز و یا سایر قسمت های مغز شود و در نتیجه سبب سرگیجه و عدم تعادل شود.
مشکلات گردش خون که باعث سرگیجه می شود
مشکلات قلبی نیز از علت سرگیجه هستنداگر قلبتان خون کافی به مغزتان پمپاژ نکند، ممکن است احساس سرگیجه، ضعف یا عدم تعادل شوید. علل عبارتند از:
افت فشار خون
کاهش چشمگیر فشار خون سیستولیک شما - عدد بالاتری در فشار خون شما - ممکن است منجر به سبکی سر کوتاه مدت یا احساس غش شود. ممکن است پس از نشستن یا ایستادن خیلی سریع رخ دهد. به این وضعیت افت فشار خون ارتواستاتیک نیز گفته می شود.
گردش خون ضعیف
شرایطی مانند کاردیومیوپاتی، حمله قلبی، آریتمی قلبی و حمله ایسکمیک گذرا می تواند باعث سرگیجه شود. و کاهش حجم خون ممکن است باعث جریان خون ناکافی به مغز یا گوش داخلی شما شود.
سایر علت سرگیجه
شرایط عصبی
برخی از اختلالات عصبی - مانند بیماری پارکینسون و مولتیپل اسکلروزیس - می توانند منجر به از دست دادن تدریجی تعادل شوند.
داروها
عوارض دارویی نیز می تواند از علت سرگیجه باشد. گیجی میتواند یکی از عوارض جانبی برخی داروها باشد - مانند داروهای ضد تشنج، داروهای ضد افسردگی، آرامبخشها و مسکن ها. به ویژه، داروهای کاهنده فشار خون اگر فشار خون شما را بیش از حد پایین بیاورند، ممکن است باعث غش شوند.
اختلالات اضطرابی
برخی از اختلالات اضطرابی ممکن است باعث سبکی سر یا احساس گیجی شود که اغلب به عنوان گیجی شناخته می شود. اینها شامل حملات پانیک و ترس از ترک خانه یا قرار گرفتن در فضاهای باز و بزرگ (اگورافوبیا) است.
سطوح پایین آهن (کم خونی)
سایر علائم و نشانه هایی که ممکن است همراه با گیجی در صورت کم خونی رخ دهد عبارتند از: خستگی، ضعف و رنگ پریدگی پوست.
قند خون پایین (هیپوگلیسمی)
اختلالات متابولیک مانند دیابت می تواند از علت سرگیجه باشد.این عارضه عموماً در افراد مبتلا به دیابت که از انسولین استفاده می کنند رخ می دهد. گیجی(سبکی سر) ممکن است با تعریق و اضطراب همراه باشد.
مسمومیت با مونوکسید کربن
علائم مسمومیت با مونوکسید کربن اغلب به عنوان "شبیه آنفولانزا" توصیف می شود و شامل سردرد، سرگیجه، ضعف، ناراحتی معده، استفراغ، درد قفسه سینه و گیجی است.
گرمازدگی و کم آبی بدن
اگر در هوای گرم فعال هستید یا مایعات کافی نمی نوشید، ممکن است به دلیل گرمای بیش از حد (هیپرترمی) یا کم آبی احساس سرگیجه کنید. این امر به ویژه در صورت مصرف داروهای قلبی خاص صادق است.
عوامل خطر
عواملی که ممکن است خطر ابتلا به سرگیجه را افزایش دهند عبارتند از:
سن. افراد مسن بیشتر احتمال دارد به شرایط پزشکی مبتلا شوند که باعث گیجی، به ویژه احساس عدم تعادل می شود. آنها همچنین احتمال بیشتری برای مصرف داروهایی دارند که می توانند باعث سرگیجه شوند.
یک قسمت گذشته از سرگیجه. اگر قبلاً سرگیجه را تجربه کرده اید، احتمال اینکه در آینده دچار گیجی شوید بیشتر است.
عوارض سرگیجه
سرگیجه می تواند خطر افتادن و آسیب رساندن به خود را افزایش دهد. تجربه گیجی هنگام رانندگی با ماشین یا کار با ماشین آلات سنگین می تواند احتمال تصادف را افزایش دهد. همچنین اگر یک بیماری موجود که ممکن است باعث سرگیجه شما شود درمان نشود، ممکن است عواقب طولانی مدتی را تجربه کنید.