نوریت وستیبولار، علت سرگیجه یک عفونت ویروسی است که عصب وستیبولار یا تعادل گوش را درگیر می کند. عصب وستیبولار اطلاعات از گوش داخلی در مورد حرکت سر را به سمت مغز منتقل می کند. وقتی یکی از دو عصب وستیبولار یا عصب دهلیزی عفونت کند یک عدم تعادل بین دو سمت به وجود می آید و این امر سبب سرگیجه و عدم تعادل در فرد می شود. اصطلاح neuritis به آسیب به عصب اشاره می کند و neuronitis به آسیب نورونهای حسی گانگلیون وستیبولار مربوط می شود. شواهدی برای هر دو وجود دارد، همچنین شواهدی برای عفونت ویروسی به هسته های وستیبول ساقه مغز وجود دارد.
علت نوریت وستیبولار چیست؟
همانطور که در بالا اشاره کردیم در نوریت وستیبولار علت یک عفونت ویروسی است، تصور می شود ویروس عمدتا از خانواده هرپس باشد. همان گروه ویروسی که سبب تاول و تب خال در دهان و همچنین سایر اختلالات می شود. در مورد اینکه علت هرپس است بحث هایی وجود دارد و شواهد مستقیم کمی وجود دارد.
ویروس valacellazoster ( دلیل بیماری رمزی هانت ) تصور می شود می تواند منبع بیماری نوریت وستیبولار باشد. همچنین ممکن است سندروم هایی که سبب کاهش جریان خون به سیستم وستیبولار می شوند نیز سبب علائم نوریت باشند، اما ویروس شایع تر است. در نوریت وستیبولار شنوایی متاثر نمی شود. از لحاظ آناتومیکی ممکن است ضایع در لابیرنت( استخوان گوش داخلی) باشد، اما اطلاعات در این مورد نیز کم است. تکنولوژی در آینده می تواند ما را کمک کند. در نوریت وستیبولار به ندرت درد وجود دارد، اما اگر وجود داشته باشد باید سریع درمان را شروع کنیم چون ممکن است عفونت باکتریایی یا هرپس قابل درمان وجود داشته باشد.
علائم نوریت وستیبولار چیست؟
علائم بیماری نوریت وستیبولار شامل گیجی، سرگیجه چرخشی، عدم تعادل یا توازن، تهوع و استفراغ و نوسان در دید می باشد. در شروع بیماری علائم ثابت و بسیار شدید می باشد به صورتی که فرد به تنهایی معمولا نمی تواند راه برود. به فرد در این مرحله توصیه می شود که استراحت کند در روزهای اول تهوع و استفراغ ممکن است شدید باشد و زندگی فرد را مختل کندهمانطور که گفتیم معمولا تا دو هفته علائم سرگیجه و عدم تعادل و حتی توع و استفراغ به صورت ثابت در کل روز وجود دارد. با مرور زمان از شدت علائم کاسته می شود، بدین صورت که بعد از دو هفته ممکن است دیگر علائم تهوع و استفراغ از بین برود و حتی سرگیجه چرخشی نیز تا حد زیادی از بین برود و بیشترین شکایت فرد عدم تعادل یا سرگیجه های که با حرکات ناگهانی فرد برانگیخته می شوند مشکل اصلی فرد باشد. باید بتوانیم آن را از سرگیجه وضعیتی، حمله ای خوش خیم افتراق دهیم. تغییر پذیری های بین فردی زیادی وجود دارد و بستگی به شدت و ضعف ضایعه و همچنین شرایط قوای جسمانی فرد علائم متغییر بوده و طول درمان و ریکاوری آن متفاوت است. در ادامه به بحث های درمانی آن می پردازیم.
شیوع
در حدود 5% از همه شکایت های گیجی و شاید 15% از مشکلات سرگیجه واقعی علتشان نوریت وستیبولار و لابیرنتیت می باشد. در همه گروهای سنی اتفاق می افتد ولی در کودکان نادر می باشد. در یکی از بزرگترین کلینیک های سرگیجه و تعادل در شیکاگو آمریکا از 20.000 بیمار با شکایت گیجی و سرگیجه 700 نفر بیماری نوریت وستیبولار داشتند.
تشخیص نوریت وستیبولار چگونه انجام می شود؟
در موارد معمول یک آزمایش کامل شامل تست VNG و VHIT ضروری می باشد. در روزهای اول در تست VNG قطعا نیستاگموس( حرکت خودبه خودی چشم که جهت آن به سمت گوش سالم است) وجود دارد. ولی با مرور زمان بعد از دو هفته تا یک ماه در بیماران مختلف ممکن است نیستاگموس حذف شود. تستی که می توان گفت به طور قطعی نوریت وستیبولار را تشخیص می دهد تست VHIT می باشد.
در روزهای اول به خاطر این که علائم شدید است بیمار ممکن است خیلی نگران شود و حتی بستری شود و توسط متخصص های مختلف مورد معاینه قرار بگیرد، و تست های مختلفی مانند MRI , CT و آزمایش خون از بیمار گرفته شود، هرچند معمولا این تست ها کمک خاصی به تشخیص نمی کنند. پس بهتر است در همان روزهای اول تست VNG و VHIT از بیمار گرفته شود تا نگرانی بیمار برطرف شود و از هزینه ای اضافه برای بیمار جهت تست های اضافه جلوگیری به عمل آید. در صورتی که تست های VNG و VHIT انجام نشود ممکن است نوریت وستیبولار با بیماری هایی مثل سکته در ساقه مغز و مخچه یا تومور در گوش داخلی اشتباه گرفته شود. البته در موارد پیچیده که تشخیص سخت می شود تست های نوارگوش، MRI , VEMO و آزمایش خون ممکن است انجام شود. همانطور که گفتیم تست اصلی برای تشخیص نوریت وستیبولار VHIT می باشد که در افتراق از بیماری های لابیرنتیت، سکته گوش داخلی، تومور آکوستیک، بیماری منیر و میگرن وستیبولار کمک می کند. تست های VNG و VHIT در مرکز تخصصی سرگیجه و تعادل اسپین خرم آباد انجام می شوند.
لازم به ذکر است در بیماری های گوش داخلی مثل منیر و لابیرنتیت معمولا کم شنوایی وجود دارد در صورتی که نوریت کم شنوایی ندارد.
در موارد تومور آکوستیک گیجی و سرگیجه پیشرونده آرامی وجود دارد که با مرور زمان بدتر می شود، احتمال کم شنوایی نیز وجود دارد.
در مواردی که سردرد همراه با علائم بینایی برجسته و سبکی سر وجود داشته می باشد می توانیم به میگرن وستیبولار شک کنیم.
بعضی مواقع ممکن است با MRI ااتهاب عصب وستیبولار یا لابیرنت را ببینیم.
درمان نوریت وستیبولار چگونه انجام می شود؟
در مرحله حاد( روزهای اول) معمولا درمان علامتی انجام می شود. داروهای ضد تهوع و سرکوب کننده سیستم وستیبولار برای کاهش علائم سرگیجه و تهوع و استفراغ تجویز می شود. در مواردی که ویروس هرپس مستعد باشد ممکن است داروهای ضد ویروس نیز تجویز شود.
توانبخشی وستیبولار
درمان اصلی برای کاهش عدم تعادل و ناتوانی فرد در نوریت وستیبولار، توانبخشی وستیبولار است. در مورد اینکه توانبخشی را دقیقا چه موقع شروع کنیم مباحثی وجود دارد بعضی منابع می گویند 3 روز بعد از شروع بیماری بعضیا یک یا دو هفته بعد از شروع بیماری، در تجربه خودم بین 3تا 7 روز را برای بیمارانم در نظر می گیرم برای شروع تمرینات توانبخشی.
در کلینیک تخصصی سرگیجه و تعادل اسپین خرم آباد توانبخشی بیماران نوریت وستیبولار به صورت یک دوره تقریبا دو ماهه بوده که به صورت فیلم و آموزش در اختیار بیماران قرار می گیرد و به صورت هفتگی تمرینات بیماران را تغییر می دهیم. در صورتی که بیماران توانبخشی را به درستی انجام دهند بعد از 2 هفته می توانند به سر کار برگردند و بعد از دو ماه معمولا هیچ علانت گیجی، سرگیجه و عدم تعادل خاصی ندارند.
تغییر پذیری در بین افراد بستگی به شدت بیماری مثلا صفر تا 100 و تغییر پذیری در ریکاوری فرد و همچنین تغییر پذیری در جبران افراد وجود دارد. با استفاده از تست VHIT می توانیم به سادگی ریکاوری فرد را بررسی کنیم. به عنوان مثال شخصی با ضعف 100 درصدی نسبت به شخصی با ضعف 30 درصدی عملکرد بدتری دارد، و ممکن است تا یک سال طول بکشد تا به بهبود برسد.
عود نوریت وستیبولار
خوشبختانه در بیشتر از 95 درصد موارد به صورت یک بار اتفاق می افتد و کمتر از 5 درصد احتمال تکرار مجدد وجود دارد. در تجربه خودم تا به حال با عود آن مواجه نشدم.
در پایان یادآور می شود تمامی مطالب بالا توسط ادیولوژیست حمید فلاحت پور نوشته شده و از جایی کپی نشده است و تمامی حقوق محفوظ می باشد.
برای نوبت گرفتن تست های vng و vhit از کلینیک تخصصی سرگیجه و تعادل اسپین خرم آباد جهت تشخیص نوریت وستیبولار می توانید با شماره های 09168775699 و 06633314089 تماس حاصل فرمایید. همجنین می توانید از طریق سایت های www.paziresh24.com و www.doctor-yab.ir نیز نوبت تست های سرگیجه و تعادل vng و vhit را دریافت کنید. و از طریق شبکه های اجتماعی ایتا، روبیکا و واتساپ میز می توانید سوالات خود را مطرح فرمایید.